Η «προκήρυξη της Καλαμάτας» και μια διδακτική σύγκριση της με την προκήρυξη του Υψηλάντη από το Ιάσιο

του Σπύρου Χατζάρα 

 Η «προκήρυξη της Καλαμάτας» δεν γράφηκε στη Μάνη, στις 23 Μαρτίου/4 Απριλίου 1821. Ο συντάκτης της, ήταν το ίδιο Επαναστατικό Κέντρο των Φιλογενών, που προετοίμασε την Εθνικοαπελευθερωτική Επανάσταση και στάλθηκε «έτοιμη» στη Μάνη. Στις 23 Μαρτίου, ένας καλλιγράφος γραμματέας την αντέγραψε σε ορισμένα αντίγραφα την υπέγραψε ο Πέτρος Μαυρομιχάλης, και την κοινοποίησαν στους ξένους προξένους και στον Άγγλο Αρμοστή στην Κέρκυρα. 

Η «Προειδοποίησις εις τας Ευρωπαϊκάς Αυλάς» και το «Μάχου υπέρ Πίστεως και Πατρίδος», του Υψηλάντη θα έπρεπε να είναι δίδυμα αδελφάκια. Η «Προειδοποίησις» ωστόσο, αναφέρεται ξεκάθαρα στον « ανυπόφορος ζυγό της Οθωμανικής τυραννίας» κάτι που δεν αναφερόταν στο «Μάχου υπέρ Πίστεως και Πατρίδος», και τόνιζε τον εθνικοαπελευθερωτικό και όχι κοινωικό χαρακτήρα της Επανάστασης λέγοντας, «να αναστήσωμεν το τεταλαιπωρημένον Ελληνικόν γένος μας». 

Η προκήρυξη της Καλαμάτας δεν είχε καμιά αναφορά σε εκλογές για Συντακτικη Συνέλευση και δεν έκανε αναφορά στην επανάσταση των «Συνταγματικών» στην Ισπανία. Από την «Προειδοποίηση» γίνεται ολοφάνερη η δράση του «Ιακωβίνου» άγγλου πράκτορα στο περιβάλλον του Αλέξανδρου Υψηλάντη στο Κισινιέφ. Η Προειδοποίησις προς τις Ευρωπαϊκές Αυλές ανέφερε:

«Ο ανυπόφορος ζυγός της Οθωμανικής τυραννίας εις το διάστημα ενός και απέκεινα αιώνος, κατήντησεν εις μίαν ακμήν, ώστε να μην μείνη άλλο εις τους δυστυχείς Πελοποννησίους Γραικούς, ει μη μόνον πνοή και αυτή δια να ωθή κυρίως τους εγκαρδίους των αναστεναγμούς. Εις τοιαύτην όντες κατάστασιν στερημένοι από όλα τα δίκαιά μας, με μίαν γνώμην ομοφώνως απεφασίσαμεν να λάβωμεν τα άρματα, και να ορμήσωμεν κατά των τυράννων. Πάσα προς αλλήλους μας φατρία και διχόνοια, ως καρποί της τυραννίας απερρίθφησαν εις τον βυθόν της λήθης, και άπαντες πνέομεν πνοήν ελευθερίας. Αι χείρες ημών αι δεδεμέναι μέχρι του νυν από τας σιδηράς αλύσσους της βαρβαρικής τυραννίας, ελύθησαν ήδη, και υψώθηκαν μεγαλοψύχως και έλαβον τα όπλα προς μηδενισμόν της βδελυράς τυραννίας. Οι πόδες ημών οι περιπατούντες εν νυκτί και ημέρα εις τας εναγκαρεύσεις τας ασπλάγχνους τρέχουν εις απόκτησιν των δικαιωμάτων μας. Η κεφαλή μας η κλίνουσα τον αυχένα υπό τον ζυγόν τον απετίναξε και άλλο δεν φρονεί, ει μη την ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΝ. Η γλώσσα μας η αδυνατούσα εις το να προφέρη λόγον, εκτός των ανωφελών παρακλήσεων, προς εξιλέωσιν των βαρβάρων τυράννων, τώρα μεγαλοφώνως φωνάζει και κάμνει να αντηχή ο αήρ το γλυκύτατον όνομα της Ελευθερίας. Εν ενί λόγω απεφασίσαμεν, ή να ελευθερωθώμεν, ή να αποθάνωμεν. Τούτου ένεκεν προσκαλούμεν επιπόνως την συνδρομήν και βοήθειαν όλων των εξευγενισμένων Ευρωπαίων γενών, ώστε να δυνηθώμεν να φθάσωμεν ταχύτερον εις τον Ιερόν και δίκαιον σκοπόν μας και να λάβωμεν τα δίκαιά μας. Να αναστήσωμεν το τεταλαιπωρημένον Ελληνικόν γένος μας. Δικαίω τω λόγω η μήτηρ μας Ελλάς, εκ της οποίας και υμείς εφωτίσθητε, απαιτεί ως εν τάχει την φιλάνθρωπον συνδρομήν σας, και ευέλπιδες, ότι θέλει αξιωθώμεν, και ημείς θέλομεν σας ομολογή άκραν υποχρέωσιν, και εν καιρώ θέλομεν δείξη πραγματικώς την υπέρ της συνδρομής σας ευγνωμοσύνην μας».